Trình tự, thủ tục cưỡng chế quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định mới

Nhằm bảo đảm việc thi hành nghiêm minh các quyết định xử phạt vi phạm hành chính, Nghị định quy định chi tiết trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp cưỡng chế đã dành Chương II để quy định rõ ràng, minh bạch về trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan có thẩm quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức liên quan. Dưới đây là những nội dung đáng chú ý:
1. Cưỡng chế bằng hình thức khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập
Biện pháp này áp dụng cho cá nhân là cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, người làm việc hưởng lương tại cơ quan, đơn vị; người làm việc theo thời vụ có thu nhập; và người đang hưởng chế độ hưu trí nhưng không tự nguyện thi hành quyết định xử phạt.
Việc xác minh thông tin về lương, thu nhập được thực hiện trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu. Cá nhân, cơ quan quản lý tiền lương phải cung cấp thông tin trung thực và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Trên cơ sở thông tin đã được xác minh, trong 02 ngày làm việc, người có thẩm quyền phải ban hành quyết định cưỡng chế khấu trừ. Quyết định cưỡng chế ghi rõ mức tiền bị khấu trừ, tài khoản Kho bạc Nhà nước nhận tiền, thời gian thực hiện và trách nhiệm phối hợp của đơn vị sử dụng lao động.
Tỷ lệ khấu trừ được quy định cụ thể:
- Không quá 30% đối với tiền lương và lương hưu.
- Không quá 50% đối với các khoản thu nhập khác, nhưng vẫn phải bảo đảm mức sống tối thiểu của người bị cưỡng chế và người phụ thuộc.
Cơ quan, đơn vị quản lý tiền lương có trách nhiệm khấu trừ, chuyển tiền đúng thời hạn và thông báo cho cá nhân, người có thẩm quyền cưỡng chế. Mọi hành vi cố tình không cung cấp thông tin hoặc không chấp hành quyết định cưỡng chế đều bị xem là cản trở người thi hành công vụ và bị xử lý theo quy định pháp luật.
2. Cưỡng chế khấu trừ tiền từ tài khoản
Biện pháp này áp dụng với cá nhân, tổ chức mở tài khoản tại các tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước nhưng không tự giác thi hành quyết định xử phạt hoặc quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả.
Cá nhân, tổ chức có trách nhiệm cung cấp thông tin về tài khoản trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu. Trường hợp không cung cấp, cơ quan có thẩm quyền sẽ trực tiếp gửi văn bản đến ngân hàng, Kho bạc Nhà nước đề nghị cung cấp thông tin.
Sau khi xác định được thông tin tài khoản, trong 05 ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định cưỡng chế khấu trừ tiền trong tài khoản hoặc phong tỏa tài khoản.
Tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước phải:
- Phong tỏa tài khoản trong 01 ngày làm việc kể từ khi nhận quyết định cưỡng chế.
- Sau 05 ngày, thực hiện trích chuyển số tiền phải khấu trừ nộp vào ngân sách Nhà nước và thông báo lại bằng văn bản.
Cơ quan tín dụng không hợp tác sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật.
3. Kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá
Kê biên tài sản được thực hiện khi các biện pháp khác không đảm bảo thi hành quyết định xử phạt. Nguyên tắc kê biên là chỉ kê biên tài sản tương ứng với số tiền phải thi hành, bao gồm cả chi phí tổ chức cưỡng chế.
Nghị định quy định danh mục tài sản không được kê biên, như: nhà ở duy nhất đủ tiêu chuẩn theo pháp luật về cư trú, thuốc chữa bệnh, đồ dùng sinh hoạt thiết yếu, di vật, huân chương, bằng khen, tài sản của cơ sở y tế, trường học không dùng để kinh doanh, tài sản đang được thế chấp hợp pháp… Việc xác minh tài sản, lập biên bản, tổ chức kê biên chỉ được thực hiện ban ngày, từ 08h đến 17h, không tiến hành vào ngày nghỉ, lễ, Tết; bảo đảm khách quan, đúng quy trình.
Nghị định 296/2025/NĐ-CP đã quy định đầy đủ, chặt chẽ các trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp cưỡng chế nhằm bảo đảm mọi quyết định xử phạt vi phạm hành chính được thực thi nghiêm túc, công bằng và minh bạch. Mọi cá nhân, tổ chức cần nắm rõ quy định để thực hiện đúng trách nhiệm pháp lý, đồng thời phối hợp với cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu.
Chi tiết văn bản xem tại file đính kèm!