Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên - Cổng thông tin điện tử Phổ biến giáo dục pháp luật

Để chuẩn bị đầy đủ thể chế, pháp luật cho các hoạt động giáo dục, đào tạo của tỉnh Thái Nguyên trước thềm năm học mới, Hội đồng nhân dân tỉnh khóa XIV Kỳ họp thứ năm (Kỳ họp chuyên đề) đã ban hành “chùm” nghị quyết trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Đó là dấu ấn đậm nét để khẳng định sự quan tâm của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh đối với lĩnh vực này trên cơ sở phân tích kỹ lưỡng cơ sở pháp lý và nghiên cứu thấu đáo thực tiễn tại địa phương.

Ý nghĩa lịch sử của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam - Sự kiện trọng đại trong lịch sử dân tộc nước ta - mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt đầu tiên về thể chế dân chủ của nước Việt Nam, mở ra một thời kỳ phát triển mới của Đất nước; lần đầu tiên trong lịch sử, người dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành công dân của một nước tự do, độc lập, tự quyết vận mệnh của mình, tự xây dựng chế độ cộng hòa dân chủ; tuyên truyền sự hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam. Khẳng định sự ra đời của Quốc hội là thành quả đấu tranh cách mạng của Nhân dân ta dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; quá trình hình thành và sự ra đời của Quốc hội là kết tinh của sự lựa chọn đúng đắn, kết hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa yêu nước với những giá trị phổ quát của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với nguyện vọng của Nhân dân và quy luật phát triển của lịch sử; Quốc hội luôn là hiện thân của khối đại đoàn kết dân tộc, là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của Đất nước, cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân.

Ngày 27/6/2025, Quốc hội ban hành Luật số 97/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Việc một luật sửa đổi nhiều luật là hình thức lập pháp đang ngày trở nên phổ biến hiện nay để đảm bảo tiến độ xây dựng và hòan thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác xây dựng thể chế theo Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị.Luật số 97/2025/QH15 được ban hành nhằm triển khai Nghị quyết số 203/2025/QH15 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 về Mặt trận tổ quốc và các tổ chức đoàn thể, các quy định của các luật có liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; nội dung có tính chất sửa một “chùm” luật để đảm bảo tính thống nhất với các nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013.

Phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 80 năm ngày thành lập ngành Tư pháp Việt Nam ngày 25/8/2025 tổ chức tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn lời Tổng Bí thư Tô Lâm, yêu cầu Bộ Tư pháp tập trung quán triệt, thống nhất quan điểm thể chế vừa là mục tiêu, vừa là động lực, nguồn lực, nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước. Thể chế phải "đi sớm, đi trước, mở đường cho đột phá phát triển"; chuyển đổi trạng thái, đưa công tác xây dựng và thi hành pháp luật từ chỗ là "điểm nghẽn của điểm nghẽn" trở thành "đột phá của đột phá", biến pháp luật thành lợi thế cạnh tranh quốc gia.

Ngày 19/02/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia để kịp thời thể chế hóa các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Trang Thông tin Phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Thái Nguyên trân trọng giới thiệu bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm với nhan đề: "Đột phá thể chế, pháp luật để đất nước vươn mình".

Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Huy Dũng ký ban hành Chỉ thị số 09/CT-UBND ngày 10/4/2025 về nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tăng cường hiệu quả thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Nhiệm kỳ 2021-2026, Chính phủ thường xuyên có những chỉ đạo sâu sát, quyết liệt về công tác xây dựng thể chế. Sự trăn trở của người đứng đầu Chính phủ về công tác xây dựng pháp luật, tháo gỡ các "điểm nghẽn" của thể chế thực sự là thông điệp nối dài, khơi dậy trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hướng tới mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Ngày 19/02/2025, Quốc hội khoá XV tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 đã thông qua Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/4/2025 (gọi tắt là Luật năm 2025). Việc ban hành Luật nhằm tiếp tục thể chế đầy đủ, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là chủ trương đổi mới tư duy, đổi mới quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), đồng thời, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

(Tiếp theo) Bám sát ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, ý kiến kết luận của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp, Đề án đổi mới quy trình xây dựng pháp luật của Đảng đoàn Quốc hội, Chính phủ đã thể chế hóa, quy phạm hóa thành các quy định cụ thể trong dự thảo Luật và tập trung 07 vấn đề đổi mới quan trọng, mang tính đột phá về quy trình xây dựng pháp luật: (i) tiếp tục đơn giản hóa hệ thống VBQPPL; tăng cường kiểm soát quyền lực trong xây dựng và thi hành pháp luật; phân định rõ thẩm quyền ban hành VBQPPL của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và văn bản dưới luật; (ii) bổ sung hình thức nghị quyết quy phạm pháp luật của Chính phủ; (iii) đổi mới việc xây dựng Chương trình lập pháp của Quốc hội; (iv) đổi mới quy trình xây dựng, ban hành VBQPPL; (v) đẩy mạnh phân cấp gắn với tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan chủ trì soạn thảo; (vi) quy định việc chịu trách nhiệm đến cùng của các cơ quan trình dự án luật; (vii) hướng dẫn áp dụng VBQPPL.
Trên cơ sở đó, Chính phủ đã xây dựng dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) với nhiều nội dung cơ bản, đổi mới.

Thực tiễn hiện nay cho thấy, hiệu lực, hiệu quả của công tác tổ chức thi hành pháp luật (TCTHPL) còn nhiều khó khăn, thách thức lớn, đòi hỏi cần tiếp tục được hoàn thiện về thể chế trong thời gian tới.

Nghị định số 55/2011/NĐ-CP ngày 04/7/2011 (Nghị định) của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế ra đời nhằm mục đích nâng cao chất lượng công tác xây dựng và thi hành pháp luật ở cấp Bộ, ngành trung ương và cấp tỉnh. Đến nay, Nghị định đã được triển khai thi hành 10 năm; ở cấp Bộ, Nghị định đã phát huy hiệu quả tích cực, xây dựng được hệ thống tổ chức pháp chế chuyên nghiệp, đủ mạnh để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ pháp chế đã đề ra. Ở cấp địa phương, sau khi Nghị định có hiệu lực thi hành, một số địa phương cũng như tỉnh Thái Nguyên đã quan tâm kiện toàn tổ chức pháp chế, góp phần tích cực trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật ở địa phương, tuy nhiên do những bất cập về thể chế, tổ chức pháp chế ở các địa phương dần bị giải thể, từ đó đến nay nhiều địa phương vẫn đang tìm giải pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác này. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này có thể thấy ở những vấn đề sau:

Xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách có vai trò quan trọng, quyết định đến hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của chính quyền các cấp. Với sự quan tâm của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, trong những năm qua công tác xây dựng, cải cách thể chế đã được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện và đạt được những kết quả quan trọng, đã thể chế hoá kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hoá các quy định của Hiến pháp và pháp luật nhằm phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh.