Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên - Cổng thông tin điện tử Phổ biến giáo dục pháp luật
Góp ý hoàn thiện Dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khí tượng thủy văn
Khí tượng thủy văn là lĩnh vực có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai, bảo đảm an ninh môi trường, phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ đời sống, tài sản của Nhân dân. Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khí tượng thủy văn có ý nghĩa thiết thực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đồng thời bảo đảm tính nghiêm minh, thống nhất và khả thi của pháp luật.
Trong bối cảnh hệ thống pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đã có nhiều sửa đổi, bổ sung nhằm phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và yêu cầu cải cách hành chính, việc xây dựng Nghị định thay thế Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khí tượng thủy văn là cần thiết. Tuy nhiên, qua nghiên cứu Dự thảo Nghị định, vẫn còn một số nội dung cần được rà soát, hoàn thiện để bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Bài viết tập trung phân tích, trao đổi và góp ý đối với các nội dung còn có ý kiến khác nhau trong Dự thảo, gồm: thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính và quy định về điều khoản chuyển tiếp. Cụ thể như sau:
Về thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính
Khoản 1 Điều 23 Dự thảo Nghị định quy định:
“Người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm quy định tại Nghị định này gồm:
1. Những người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính được quy định từ Điều 16 đến Điều 21 Nghị định này khi đang thi hành công vụ”.
Có thể nhận thấy, Dự thảo đã bổ sung điều kiện “khi đang thi hành công vụ” đối với người có thẩm quyền xử phạt khi lập biên bản vi phạm hành chính. Tuy nhiên, quy định này chưa thực sự phù hợp với pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm hành chính.
Theo khoản 4 Điều 6 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính, thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính được xác định dựa trên chức danh, chức vụ và thẩm quyền xử phạt, không đặt ra điều kiện bắt buộc về trạng thái “đang thi hành công vụ” như một yếu tố độc lập. Việc một cá nhân có thẩm quyền xử phạt thì đương nhiên có thẩm quyền lập biên bản đối với hành vi vi phạm thuộc phạm vi quản lý, miễn là việc lập biên bản được thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao.
Việc bổ sung cụm từ “khi đang thi hành công vụ” trong Dự thảo, nếu không được giải thích rõ, có thể dẫn đến cách hiểu không thống nhất trong thực tiễn áp dụng. Chẳng hạn, trong trường hợp người có thẩm quyền phát hiện hành vi vi phạm ngoài thời điểm thực hiện nhiệm vụ kiểm tra theo kế hoạch, nhưng vẫn thuộc phạm vi, địa bàn quản lý, thì việc có được lập biên bản hay không có thể phát sinh tranh luận, khiếu nại, thậm chí rủi ro pháp lý cho cơ quan thực thi. Mặt khác, việc đặt thêm điều kiện này không làm gia tăng hiệu quả quản lý nhà nước, mà ngược lại có thể làm thu hẹp thẩm quyền, gây khó khăn trong xử lý kịp thời các hành vi vi phạm, đặc biệt trong lĩnh vực khí tượng thủy văn – nơi nhiều hành vi vi phạm cần được phát hiện và xử lý nhanh chóng để phòng ngừa hậu quả.
Từ những phân tích trên, tác giả cho rằng việc bổ sung cụm từ “khi đang thi hành công vụ” là không cần thiết và chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này nhằm bảo đảm tính chính xác, minh bạch và thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Về quy định chuyển tiếp
Xử lý hành vi vi phạm đã lập biên bản nhưng chưa ban hành quyết định xử phạt: Khoản 1 Điều 26 Dự thảo quy định việc xử lý đối với hành vi vi phạm hành chính xảy ra trước ngày Nghị định có hiệu lực nhưng chưa ban hành quyết định xử phạt, trong đó có nội dung:
“Trường hợp hết thời hiệu, thời hạn ban hành quyết định xử phạt thì không ban hành quyết định xử phạt nhưng vẫn áp dụng hình thức tịch thu tang vật, phương tiện và biện pháp khắc phục hậu quả (nếu có).”
Trong khi đó, khoản 2 Điều 65 Luật Xử lý vi phạm hành chính (được sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định:
“2. Đối với trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này, người có thẩm quyền không ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính nhưng vẫn phải ra quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính nếu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính thuộc loại cấm tàng trữ, cấm lưu hành hoặc tang vật, phương tiện mà pháp luật có quy định hình thức xử phạt tịch thu và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả được quy định đối với hành vi vi phạm hành chính đó.”
Theo quy định trên, việc không ra quyết định xử phạt đi kèm với quyết định tịch thu tang vật, phương tiện trong trường hợp tang vật, phương tiện thuộc loại cấm tàng trữ, cấm lưu hành hoặc pháp luật quy định hình thức xử phạt tịch thu, đồng thời áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định đối với hành vi vi phạm đó. Quy định tại Dự thảo có phạm vi áp dụng rộng hơn so với Luật, dễ dẫn đến cách hiểu rằng mọi trường hợp hết thời hiệu đều phải tịch thu tang vật, phương tiện, kể cả khi pháp luật không quy định hình thức tịch thu. Điều này là chưa bảo đảm nguyên tắc thống nhất giữa Luật và các văn bản dưới Luật và có thể làm phát sinh khiếu kiện trong quá trình áp dụng. Do đó, cần thiết phải rà soát, chỉnh lý quy định chuyển tiếp tại Điều 26 Dự thảo, bảo đảm thống nhất, đầy đủ và chính xác theo đúng tinh thần khoản 2 Điều 65 Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Giải quyết khiếu nại đối với quyết định xử phạt đã ban hành trước thời điểm Nghị định có hiệu lực
Một nội dung khác cũng cần được quan tâm là Dự thảo hiện chưa quy định rõ việc áp dụng văn bản pháp luật nào để giải quyết khiếu nại trong trường hợp quyết định xử phạt vi phạm hành chính đã được ban hành hoặc đã thi hành xong trước thời điểm Nghị định mới có hiệu lực, nhưng cá nhân, tổ chức bị xử phạt vẫn còn khiếu nại.
Thực tiễn cho thấy, đây là tình huống thường xuyên phát sinh, nếu không có quy định chuyển tiếp cụ thể sẽ dẫn đến khoảng trống pháp lý, gây lúng túng cho cơ quan có thẩm quyền trong việc xác định căn cứ pháp luật để giải quyết khiếu nại, đồng thời ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Vì vậy, tác giả kiến nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định chuyển tiếp đối với việc giải quyết khiếu nại, theo hướng xác định rõ việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật tại thời điểm ban hành quyết định xử phạt hay tại thời điểm giải quyết khiếu nại, nhằm bảo đảm tính thống nhất, ổn định và khả thi trong tổ chức thực hiện.
Việc xây dựng Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khí tượng thủy văn là yêu cầu tất yếu trong tiến trình hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Tuy nhiên, để Nghị định khi ban hành thực sự đi vào cuộc sống, cần tiếp tục rà soát, chỉnh lý các quy định còn có khả năng gây cách hiểu khác nhau hoặc chưa thống nhất với pháp luật hiện hành./.
Trong bối cảnh hệ thống pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đã có nhiều sửa đổi, bổ sung nhằm phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và yêu cầu cải cách hành chính, việc xây dựng Nghị định thay thế Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khí tượng thủy văn là cần thiết. Tuy nhiên, qua nghiên cứu Dự thảo Nghị định, vẫn còn một số nội dung cần được rà soát, hoàn thiện để bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Bài viết tập trung phân tích, trao đổi và góp ý đối với các nội dung còn có ý kiến khác nhau trong Dự thảo, gồm: thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính và quy định về điều khoản chuyển tiếp. Cụ thể như sau:
Về thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính
Khoản 1 Điều 23 Dự thảo Nghị định quy định:
“Người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm quy định tại Nghị định này gồm:
1. Những người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính được quy định từ Điều 16 đến Điều 21 Nghị định này khi đang thi hành công vụ”.
Có thể nhận thấy, Dự thảo đã bổ sung điều kiện “khi đang thi hành công vụ” đối với người có thẩm quyền xử phạt khi lập biên bản vi phạm hành chính. Tuy nhiên, quy định này chưa thực sự phù hợp với pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm hành chính.
Theo khoản 4 Điều 6 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính, thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính được xác định dựa trên chức danh, chức vụ và thẩm quyền xử phạt, không đặt ra điều kiện bắt buộc về trạng thái “đang thi hành công vụ” như một yếu tố độc lập. Việc một cá nhân có thẩm quyền xử phạt thì đương nhiên có thẩm quyền lập biên bản đối với hành vi vi phạm thuộc phạm vi quản lý, miễn là việc lập biên bản được thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao.
Việc bổ sung cụm từ “khi đang thi hành công vụ” trong Dự thảo, nếu không được giải thích rõ, có thể dẫn đến cách hiểu không thống nhất trong thực tiễn áp dụng. Chẳng hạn, trong trường hợp người có thẩm quyền phát hiện hành vi vi phạm ngoài thời điểm thực hiện nhiệm vụ kiểm tra theo kế hoạch, nhưng vẫn thuộc phạm vi, địa bàn quản lý, thì việc có được lập biên bản hay không có thể phát sinh tranh luận, khiếu nại, thậm chí rủi ro pháp lý cho cơ quan thực thi. Mặt khác, việc đặt thêm điều kiện này không làm gia tăng hiệu quả quản lý nhà nước, mà ngược lại có thể làm thu hẹp thẩm quyền, gây khó khăn trong xử lý kịp thời các hành vi vi phạm, đặc biệt trong lĩnh vực khí tượng thủy văn – nơi nhiều hành vi vi phạm cần được phát hiện và xử lý nhanh chóng để phòng ngừa hậu quả.
Từ những phân tích trên, tác giả cho rằng việc bổ sung cụm từ “khi đang thi hành công vụ” là không cần thiết và chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này nhằm bảo đảm tính chính xác, minh bạch và thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Về quy định chuyển tiếp
Xử lý hành vi vi phạm đã lập biên bản nhưng chưa ban hành quyết định xử phạt: Khoản 1 Điều 26 Dự thảo quy định việc xử lý đối với hành vi vi phạm hành chính xảy ra trước ngày Nghị định có hiệu lực nhưng chưa ban hành quyết định xử phạt, trong đó có nội dung:
“Trường hợp hết thời hiệu, thời hạn ban hành quyết định xử phạt thì không ban hành quyết định xử phạt nhưng vẫn áp dụng hình thức tịch thu tang vật, phương tiện và biện pháp khắc phục hậu quả (nếu có).”
Trong khi đó, khoản 2 Điều 65 Luật Xử lý vi phạm hành chính (được sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định:
“2. Đối với trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này, người có thẩm quyền không ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính nhưng vẫn phải ra quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính nếu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính thuộc loại cấm tàng trữ, cấm lưu hành hoặc tang vật, phương tiện mà pháp luật có quy định hình thức xử phạt tịch thu và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả được quy định đối với hành vi vi phạm hành chính đó.”
Theo quy định trên, việc không ra quyết định xử phạt đi kèm với quyết định tịch thu tang vật, phương tiện trong trường hợp tang vật, phương tiện thuộc loại cấm tàng trữ, cấm lưu hành hoặc pháp luật quy định hình thức xử phạt tịch thu, đồng thời áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định đối với hành vi vi phạm đó. Quy định tại Dự thảo có phạm vi áp dụng rộng hơn so với Luật, dễ dẫn đến cách hiểu rằng mọi trường hợp hết thời hiệu đều phải tịch thu tang vật, phương tiện, kể cả khi pháp luật không quy định hình thức tịch thu. Điều này là chưa bảo đảm nguyên tắc thống nhất giữa Luật và các văn bản dưới Luật và có thể làm phát sinh khiếu kiện trong quá trình áp dụng. Do đó, cần thiết phải rà soát, chỉnh lý quy định chuyển tiếp tại Điều 26 Dự thảo, bảo đảm thống nhất, đầy đủ và chính xác theo đúng tinh thần khoản 2 Điều 65 Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Giải quyết khiếu nại đối với quyết định xử phạt đã ban hành trước thời điểm Nghị định có hiệu lực
Một nội dung khác cũng cần được quan tâm là Dự thảo hiện chưa quy định rõ việc áp dụng văn bản pháp luật nào để giải quyết khiếu nại trong trường hợp quyết định xử phạt vi phạm hành chính đã được ban hành hoặc đã thi hành xong trước thời điểm Nghị định mới có hiệu lực, nhưng cá nhân, tổ chức bị xử phạt vẫn còn khiếu nại.
Thực tiễn cho thấy, đây là tình huống thường xuyên phát sinh, nếu không có quy định chuyển tiếp cụ thể sẽ dẫn đến khoảng trống pháp lý, gây lúng túng cho cơ quan có thẩm quyền trong việc xác định căn cứ pháp luật để giải quyết khiếu nại, đồng thời ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Vì vậy, tác giả kiến nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định chuyển tiếp đối với việc giải quyết khiếu nại, theo hướng xác định rõ việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật tại thời điểm ban hành quyết định xử phạt hay tại thời điểm giải quyết khiếu nại, nhằm bảo đảm tính thống nhất, ổn định và khả thi trong tổ chức thực hiện.
Việc xây dựng Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khí tượng thủy văn là yêu cầu tất yếu trong tiến trình hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Tuy nhiên, để Nghị định khi ban hành thực sự đi vào cuộc sống, cần tiếp tục rà soát, chỉnh lý các quy định còn có khả năng gây cách hiểu khác nhau hoặc chưa thống nhất với pháp luật hiện hành./.
Tác giả bài viết: Lệ Trang
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thông tin nổi bật
-
Quy định mới về công tác phí và chi hội nghị từ ngày 04/5/2025
-
Một số quy định mới về quản lý dự án đầu tư xây dựng
-
Mức xử phạt hành vi lấn đất, chiếm đất theo Nghị định 123/2024/NĐ-CP
-
Danh mục 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền chính quyền địa phương 2 cấp trên các lĩnh vực quản lý nhà nước
-
Những chỉ đạo đột phá về giáo dục trong Nghị quyết 71-NQ/TW
Thăm dò ý kiến
Thống kê truy cập
- Đang truy cập102
- Máy chủ tìm kiếm2
- Khách viếng thăm100
- Hôm nay19,006
- Tháng hiện tại678,722
- Tổng lượt truy cập29,026,125
